मराठी जनतेची राज्याच्या सांस्कृतिक धोरणाविषयक श्वेतपत्रिका (मराठी+एकजूट)

खरं म्हणजे मराठीजनांनी एकत्रितपणे तयार केलेली राज्याच्या सांस्कृतिक धोरणाविषयक श्वेतपत्रिका म्हणजे सामान्य मराठी जनतेने शासनाला सादर केलेले जनतेचे मागणीपत्र नव्हे तर जनतेचे आदेशपत्र आहे. हा सामान्य माणसाचा सांस्कृतिक जाहीरनामा आहे. ह्या जाहीरनाम्यातील सूचनांबद्दलच्या शासनाच्या कार्यवाहीचे येत्या काळात मूल्यमापन करून मराठी माणसाने शासनाचे प्रगतिपुस्तक भरावे आणि त्यातील कामगिरीवरूनच पुढील निवडणुकीच्या वेळी ह्याच शासनकर्त्यांना पुन्हा प्रवेश द्यायचा की बोटाला धरून बाहेरची वाट दाखवायची ह्याचा निर्णय घ्यावा.

’मराठी+एकजूट’ उपक्रमाद्वारा सांस्कृतिक धोरणाच्या मसुद्यासंबंधी सूचना पाठवण्याबद्दल केलेल्या जाहीर आवाहनास ’मराठी+एकजूट’ मित्रपरिवाराकडून उत्तम प्रतिसाद मिळाला. ’मराठी+एकजूट’ परिवारातील विविध मराठीप्रेमींनी मोठ्या संख्येने सूचना पाठवल्या. काहींनी ’मराठी+एकजूट’ला पुन्हापुन्हा विपत्रे पाठवून नवनवीन मुद्दे कळविले. इतक्या सर्व सूचनांमधून निवडणी व संकलन करणे ही एक अत्यंत कठीण प्रक्रिया होती. त्यासाठी वेगवेगळे निकष वापरावे लागले. त्यापैकी काही सूचना ह्या बर्‍याचशा सारख्या पण वेगळ्या पद्धतीने मांडलेल्या होत्या. काही सूचना परस्परविरोधीही होत्या. काही सूचना दिशादर्शक पण ढोबळ स्वरूपात होत्या; म्हणजे त्यातून शासनाने नक्की काय करावे हे स्पष्ट होत नव्हते. उदा० “लोककलांना उत्तेजन देण्यासाठी योजना आखाव्यात. मराठी माध्यमाच्या शाळांना उत्तेजन द्यायलाच हवे.” ह्यातून निश्चित कृतिमुद्दे स्पष्ट होत नाहीत. अशा विविध प्रकारच्या सूचनांच्या राशीमधूनच स्पष्ट मुद्दे निवडून, त्यापैकी बहुसंख्य वाचकांना मान्य होतील अशा किंवा निदान ज्यांच्याबद्दल कमीतकमी मतभेद असू शकतील अशा मुद्द्यांचे संकलन व संपादन करून अंतिम यादी तयार केली व ती सांस्कृतिक धोरण समितीस पाठवून दिली.

अर्थात आपल्या मुद्द्यांवर विचार करून समिती त्यांचा आपल्या अहवालात समावेश करते का आणि तसा केला तरीही त्यावर शासन कार्यवाही करते की ह्या अहवालालाही राम प्रधान समितीच्या २६/११ बद्दलच्या अहवालाप्रमाणेच गडप करून टाकते ही पुढची गोष्ट.

मोठ्या संख्येने सूचना आल्याने व त्यातील बर्‍याचशा थोडक्यात आणि स्पष्ट व निश्चित शब्दांत नसल्यामुळे संकलन व संपादनाच्या प्रक्रियेला जरा अधिक वेळ लागला. त्यात काही जाणकारांची मदत घ्यावी लागली. पण एकूणच वाचकांनी ज्या तळमळीने व आपलेपणाने, स्वतःच्या कौटुंबिक समस्येप्रमाणेच वेळ, विचार व श्रम खर्च करून आपल्या सूचना पाठवल्या त्यामागील भावना लक्षात घेतल्यावर खरोखरच अत्यंत समाधान वाटते. अजुनही मोठ्या प्रमाणात मराठी माणसाला स्वभाषेबद्दल, स्वसंस्कृतीबद्दल, स्वराज्याबद्दल अत्यंत प्रेम, अभिमान, कळकळ, आस्था वाटत आहे, हे सर्व पाहिल्यावर मनात येते की, – “होय. अजुनही धीर सोडण्यात अर्थ नाही. अजुनही वेळ गेलेली नाही. ज्याप्रकारे अत्यंत दारूण परिस्थितीतून इंग्रजांनी पाचशे वर्षांपूर्वी आपली भाषा निराशजनक परिस्थितीतून खेचून बाहेर काढली व तिचे मोठ्या प्रमाणात संवर्धन केले; ज्या प्रकारे शिवाजी महाराजांनी अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत स्वराज्य स्थापन करण्याचे स्वप्न पाहिले व ते स्वप्न सत्यात आणून स्वराज्य, स्वसंस्कृती व स्वभाषा ह्यांचे पुनरुज्जीवन व संवर्धन केले; ज्याप्रकारे भारताच्या जनतेने विविध मार्गांनी लढा देऊन इंग्रजांपासून स्वातंत्र्य प्राप्त केले आणि ज्याप्रकारे पन्नास वर्षांपूर्वी मराठी जनतेने शंभरावर हुतात्म्यांचा बळी देणारा निकराचा लढा देऊन देशाच्या घटनेच्या भाषावार प्रांतरचनेच्या तत्त्वांवर आधारित असे स्वतःचे मराठी राज्य मिळवून राज्यातील जनतेच्या प्रगतीची, स्वभाषा व स्वसंस्कृतीच्या जोपासनेची व संवर्धनाची सूत्र व जबाबदारी स्वतःच्या हातात घेतली; त्यांचेच स्मरण करून अजुनही स्वकर्तृत्वाच्या आधारे स्वाभिमानी मराठी माणूस मराठी समाज, मराठी भाषा व मराठी संस्कृती ह्यांची सतत प्रगती करणारी, खर्‍या अर्थाने ज्याला स्वराज्य म्हणता येईल अशी महाराष्ट्रीय समाजव्यवस्था निर्माण करू शकतो.”

सांस्कृतिक धोरण समितीला पाठवलेल्या २९ पानी यादीमध्ये एकूण ९७ मुद्द्यांचा समावेश आहे. त्यातील काही मुद्द्यांच्या खाली विविध उपमुद्देही आहेत. कृपया काळजीपूर्वक वाचा. सूचनांची संपूर्ण यादी खालील दुव्यावर उपलब्ध आहे.

महाराष्ट्र राज्याच्या सांस्कृतिक धोरणाच्या मसुद्यासंबंधी सूचना_मराठी+एकजूट_130310

ह्या यादीतील काही मुद्द्यांबद्दल मतभेद असण्याची शक्यता आहे. या सर्व मुद्द्यांवर आपण अवश्य चर्चा करू, पण ’मराठी+एकजूट’ ह्या सूत्रास जराही तडे जाऊ न देता !!

.

(वरील मजकूर ’मराठी+एकजूट’ उपक्रमाकडून साभार प्राप्त.)

– अमृतयात्री गट

.